K3

           9.3. Faktoret qe ndikojne ne vendimin mbi centralizimin – decentralizimin

Vendimi mbi centralizim-decentralizim paraqet zgjedhjen e faktoreve qe munde te qojne ne permisimin apo keqësimin e efikasitetit organizativ.

Çeshtja e centralizimit-decentralizimit perfshine edhe idene e delegimit te autoritetit.

Te centralizimi kemi shkalle te ulet te delegimit te autoritetit, vendimi merret ne nivele te larta organizative.

Te decentralizimi nje pjese e madhe e autoritetit eshte e deleguar, perkatesisht vendimet e niveleve te larta merren edhe aprovohen nga nivelet e uleta organizative.

Tere ajo qe shkon ne rritjen e rolit te niveleve te uleta eshte decentralizim, ndersa ajo qe shkon kah zvogelimi i rolit te niveleve te uleta eshte centralizim.

Faktoret qe ndikojne mbi centralizimin-decentralizimin jane:

shpenzimet e nevojshme

nivelin e nevojshem per uniformimin organizativ

aftesine e niveleve te uleta organizative dhe

ndikimin e faktoreve qe vijne nga mjedisi ekonomik, shoqeror politik dhe etnik.

                                      

9.4. Tipet e decentralizimit

Varesisht prej aktivitetit dhe veprimtarise se struktures organizative ndryshojne edhe nivelet e centralizimit-decentralizimit. Psh: prodhimi dhe shitja kerkojne shkalle te larte te decentralizimit sepse kerkohet marrveshja e vendimeve aty per aty, ndersa investimet kerkojne centralizim, sepse kontrolli qendror eshte i nevojshem per sigurimin e kapitalit (investimet e medha).

Ekzistojne tri qendra te decentralizimit:

qendra e shpenzimeve

qendra e fitimit

qendra e investimeve

Decentralizimi sipas qendrave te shpenzimeve – paraqet delegimin e autoritetit per shfrytezimin e resurseve sipas kufizimeve buxhetore.

Decentralizimi sipas qendrave te fitimit – paraqet delegimin e pergjegjesise per rezultate.

Decentralizimi sipas qendrave te investimeve – paraqet delegimin e pergjegjesise per sigurimin, shfrytezimin dhe shpenzimin e resurseve per dedikim te caktuar.